Vandaag de dag worden veel gesloten stortplaatsen in stedelijke gebieden omgevormd tot nieuwe groene ruimtes, bedekt met een toplaag van aarde, gras en bomen. Ooit lagen ze aan de rand van een stad, maar nu worden ze geleidelijk overwoekerd en omgevormd tot recreatiegebieden. Hun oorsprong raakt in de vergetelheid en hun aanwezigheid wordt als 'natuurlijk' beschouwd.
In deze tijd van snelle urbanisatie wil dit project onderzoeken wat 'natuurlijk' eigenlijk betekent voor zulke plekken. Het onderzoekt de relatie die mensen hebben met hun omgeving en de lokale politiek waarin de stortplaatsen zijn verwikkeld.
Hoe kijken mensen die wonen, werken en hun tijd doorbrengen in de buurt van stortplaatsen aan tegen deze betwiste plekken, waar de erfenis van afvalstromen onder onze voeten begraven ligt?
Door middel van interviews, subjectieve cartografie en een reeks activiteiten op stortplaatsen onderzoeken we collectief onze relatie met afval en de inherente paradoxen van deze nieuwe groene ruimten. Wandelend in verborgen bergen praten we over afval als erfgoed, risico's en controle, acceptatie en verzet, en de verschuivende definitie van wat 'natuur' is. Deze reis verbindt doorleefde ervaringen van deelnemers en de zintuiglijke realiteit van de locaties door middel van verschillende activiteiten. Het brengt ons ook naar de vragen over eigenaarschap en nazorg* voor deze plekken en speculatieve visies op hun toekomst.
Terwijl dit project plaatsen herdenkt die ooit aan afval werden opgeofferd, wil het ook de aandacht richten op het feit dat ondanks nieuwe afvalverwerkingstechnologieën, zoals recycling en verbranding, de stortplaats bij ons blijft als een plek waar de residuen van deze en andere processen hun laatste rustplaats heeft.
Aangezien we door de generaties heen steeds verder vervreemd raken van de oorsprong van deze plaatsen, hoe kunnen we ze dan collectief opnieuw benaderen?
De resultaten van dit participatieve onderzoek zijn opgenomen in een digitale publicatie. Het project werd gepresenteerd op ‘Wasteland Festival 2025’ in Rotterdam en in de Centrale Bibliotheek Den Haag als onderdeel van de tentoonstelling ‘Garbology’
*Nazorg is een technische term die gebruikt wordt in de afvalverwerkingsindustrie om een reeks activiteiten te beschrijven die gericht zijn op het onderhoud van gesloten stortplaatsen, zoals monitoring, maintenance en beheersing van bodemerosie.
Dit is een pilotproject in Rotterdam, met de ambitie om deze unieke benadering van participatief onderzoek en milieueducatie op andere plaatsen in Nederland en daarbuiten toe te passen. Dit participatieve onderzoeksproject is voortgekomen uit een samenwerking tussen Katya Borisova, Sigrid Schmeisser en Anne Vera Veen. We ontmoetten elkaar in 2023 tijdens de Wasteland Lab: Streams van het Collective Wasteland Festival, mede georganiseerd door Katya en Anne Vera, waar Sigrid haar langdurige onderzoek naar afvalstromen (Centre to Periphery) presenteerde, dat leidde tot de aanleg van stortplaatsen in de vermeende periferie.
Met veel dank aan: Miguel Teodoro (Videografie en fotografie), Louella Exton (Vrijwilliger), Museum Vlaardingen, Joop Cock and family, Jan van Donkelaar, Dennis van Eck, IJsbrand de Haan, Niko Koffeman, Esther Morren, Erik Rövekamp, Roger Smeets, Jorge Simelio, Dick van Stegeren, Mariëlle van den Berge, and Henk van Woerden and all participants of the workshops